بررسی پروانچه ها در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه

Authors

حمیده شهیدی

کارشناس ارشد تاریخ، کارشناس اسناد تاریخی مرکز اسناد آستان قدس رضوی

abstract

هدف: مقالۀ حاضر در صدد تبیین و شناساندن یکی از انواع سند به نام «پروانچه»  و تحلیل جایگاه آن در میان مجموعۀ اسناد تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی بر پایۀ منابع کتابخانه ای و با بررسی پروانچه های موجود در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس، انجام شده است. یافته ها و نتایج پژوهش: یافته ها نشان می دهد پروانچه، توسط شاه صفوی صادر می شد و مضمون آن بیشتر مربوط به امور جاری و تصمیمات مربوط به امور مالی است. پروانچه، جهت انتصاب افراد به مشاغل در مجموعۀ آستان قدس و تعیین حقوق آن ها و پرداخت مواجب به نظامیان حکومتی و نیز پرداخت وظیفه به وظیفه بگیران و بازماندگان آن ها صادر می شد و متصدیان آستان قدس ملزم به رعایت مفاد آن بودند. پروانچه های موجود، نسخۀ اصلی نیست؛ بلکه سواد یا صورتی از اسناد است. علت این است که پروانچه های یاد شده در دستگاه سلطنتی صادر می شد، سواد یا رونوشت آن برابر اصل می شد و به آستان قدس ارسال می گشت. همین رونوشت، اساس گماردن افراد به شغلی و پرداخت حقوق به آن ها در مجموعۀ آستان قدس بود. از سال 1120 ق. پروانچه ای موجود نیست و به نظر می رسد از این زمان به بعد پروانچه جای خود را به «رقم» می دهد. این روند، در دورۀ افشاریه نیز ادامه می یابد و پروانچه به عنوان نوعی شیوۀ دستوری منسوخ می شود.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

بررسی پروانچه‌ها در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه

هدف: مقالۀ حاضر در صدد تبیین و شناساندن یکی از انواع سند به نام «پروانچه»  و تحلیل جایگاه آن در میان مجموعۀ اسناد تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی بر پایۀ منابع کتابخانه‌ای و با بررسی پروانچه‌های موجود در اسناد تشکیلات اداری آستان قدس، انجام شده است. یافته‌ها و نتایج پژوهش: یافته‌ها نشان می‌دهد پروانچه، توسط شاه صفوی صادر می‌شد و مضم...

full text

شرایط و شیوۀ به‌کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه بر اساس اسناد

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناخت شرایط، مقررات و شیوۀ به‌کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس، در دورۀ صفویه و بررسی نقش حکومت مرکزی و متولی آستان قدس در این امر است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اسناد مربوط به تشکیلات اداری آستان قدس، سعی در پاسخ به پرسش‌های پژوهش دارد. یافته‌ها و نتایج پژوهش: با توجه به اسناد موجود، تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دورۀ صفویه، دا...

full text

شرایط و شیوۀ به کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس در دورۀ صفویه بر اساس اسناد

هدف: هدف پژوهش حاضر، شناخت شرایط، مقررات و شیوۀ به کارگیری افراد در تشکیلات اداری آستان قدس، در دورۀ صفویه و بررسی نقش حکومت مرکزی و متولی آستان قدس در این امر است. روش/ رویکرد پژوهش: این پژوهش، با روش توصیفی- تحلیلی و بر اساس اسناد مربوط به تشکیلات اداری آستان قدس، سعی در پاسخ به پرسش های پژوهش دارد. یافته ها و نتایج پژوهش: با توجه به اسناد موجود، تشکیلات اداری آستان قدس رضوی در دورۀ صفویه، ...

full text

تشکیلات اداری جواهرات سلطنتی در دورۀ صفویه

خزانه‌های آنها جمع‌آوری می‌شد. در همین راستا، تشکیلات نسبتاً منظمی برای حفظ و نگهداری این گنجینه‌ها در این دربارها به وجود می‌آمد؛ که درون این تشکیلات، کارگاه‌هایی برای ساخت و پرداخت جواهرات تازه برپا می‌‌شد. در دوران صفویه، علاقۀ پادشاهان این سلسله به داشتن درباری باشکوه و عظیم موجب شده بود مجموعه‌ای از بهترین نفایس و جواهرات در دربار جمع‌آوری شود. در این دوره، تشکیلات منظمی برای حفظ، نگهداری،...

full text

نگاهی به اسناد سیور غال در دوره صفویه (بررسی اسناد سیورغال موجود در مرکز اسناد آستان قدس رضوی)

یکی از مهم‌ترین دوره‌های حکومتی در ایران،در عصر صفویه می‌باشد که به رغم اهمیت زمانی این دوره و وجود منابع غنی پژوهشی مانند نسخ خطی و سفرنامه‌ها متأسفانه در زمینهء اسناد-که مهم‌ترین منابع تاریخ پژوهی به‌ شمار می‌روند-فقیر و تهیدست می‌باشیم؛زیرا سندهای آن عصر غالبا از میان رفته و اکثر پژوهشهای موجود بر پایهء منابع تاریخی صورت گرفته است.در زمینه‌هائی همچون موضوعات اداری،مالی و اجتماعی-که‌ دچار ضعف...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
گنجینه اسناد

جلد ۲۳، شماره ۴، صفحات ۶-۲۴

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023